NÚI TƯƠNG KỲ,NÚI TAO PHÙNG

Núi Lớn ở phía Bắc, núi Nhỏ ở phía Nam trung tâm thành phố Vũng Tàu. Núi Lớn, núi Nhỏ như hai anh em làm bình phong che chắn cho thành phố Vũng Tàu, cùng với biển cả bao quanh đã tạo nên nét đẹp độc đáo cho thành phố Vũng Tàu.
 Núi Lớn: Có diện tích khoảng 400ha; có 3 đỉnh lớn đó là Vũng Mây cao 220m, Núi Lớn cao 170m, Hòn Sụp cao 215m.
Sách Gia Định thành thông chí (viết đầu thế kỷ 19) gọi núi Lớn là Thác Cơ Sơn, dáng như rồng xanh tắm biển, đứng nghiễm nhiên dựng làm ngọn nêu để chỉ rõ bờ bến cho tàu thuyền Nam Bắc qua lại, chặn đè sóng gió. Đầu ghềnh Thác Cơ Sơn thường có những con rái cá nên dân gian thường gọi là núi Ghềnh Rái. Sách Đại Nam nhất thống chí (viết giữa thế kỷ 19) nhấn mạnh sự quan yếu của núi làm bình phong ngoài cửa Cần Giờ".

Về tên gọi “Tương Kỳ” chuyện kể rằng: Khi xưa nơi đây còn hoang dã, chưa mấy ai đặt chân đến, núi còn hổ dữ sinh sống. Trên núi này có hai ông cháu cụ giáo Hiếu (Thầy dạy văn và võ cho ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ. Chính cụ là người khuyến khích ba anh em Tây Sơn khởi nghĩa) sinh sống. Một hôm cô Mai, cháu nội cụ giáo Hiếu vào rừng hái nấm, không may gặp hổ dữ. Hổ nhảy vào định ăn thịt Mai. Đang lúc lâm nguy bỗng đâu xuất hiện tráng sĩ. Tráng sĩ đã dùng thanh kiếm và bằng võ nghệ điêu luyện đã hạ sát hổ dữ cứu nguy cho thiếu nữ thoát nạn. Cảm kích trước tấm lòng hào hiệp của tráng sĩ, thiếu nữ đã đưa tráng sĩ về ra mắt ông nội.
Tại đây cụ Giáo Hiếu đã nhận ra tráng sĩ đó chính là Lê Tuấn một võ tướng của Nguyễn Huệ. Để đền ơn cho tráng sĩ đã cứu sống cháu mình cụ giáo Hiếu đã gả Mai cho Lê Tuấn. Cụ Giáo đã trỏ tay vào ngọn núi và nói: “Nơi đây đã chứng kiến mối lương duyên của tráng sĩ và cháu gái lão, lão xin đặt tên núi là Tương Kỳ”. Và từ đó Núi Lớn có tên gọi “Tương Kỳ”. 

Theo đường Núi Lớn (đường Trần Phú) quanh sườn núi từ Bến Đình sẽ đến chùa Thích Ca Phật Đài, Bãi Dâu, đến Bãi Trước dài 10km, đường dốc quanh co, trên núi, dưới biển phong cảnh thật hữu tình. Có nhiều thắng cảnh dọc đường đi như Tượng Đức Mẹ, Tượng Phật Bà Quan âm, Bạch Dinh... Du khách có thể lên đỉnh núi Lớn tận hưởng không khí trong lành, mát lạnh và thu vào tầm mắt toàn cảnh thành phố Vũng Tàu theo con đường uốn lượn vòng quanh triền núi phía Nam, từ ngã ba đường Lê Lợi và đường Vi Ba.

 NÚI NHỎ

Nếu như núi Lớn tựa dáng con rồng xanh tắm biển thì núi Nhỏ chính là "cái đuôi" của con rồng xanh ấy. Núi Nhỏ, còn gọi là Tao Phùng, diện tích khoảng 120ha, cao 170m. Có hai đường lên một đường ở phía Bắc, nối với đường Hạ Long, gần cầu Đá; một đường ở phía Nam, theo 793 bậc tam cấp dẫn lên Tượng Chúa Kitô và trận địa pháo cổ cuối thế kỷ 19.
Năm 1862, tức 3 năm sau khi đánh chiếm Nam Bộ, thực dân Pháp đã cho xây dựng ngọn hải đăng đầu tiên ở Việt Nam trên núi Nhỏ (tại độ cao 149m). Cuối Núi Nhỏ về phía Nam là mũi Nghinh Phong. Trước đây, dân Vũng Tàu gọi mũi Nghinh Phong là Ô Quắn. Như cánh tay dài vươn ra biển, ôm bãi Vọng Nguyệt phía Đông và Hương Phong (bãi Dứa) phía Tây, quanh năm Nghinh Phong đón gió. Cách mũi Nghinh Phong không xa về phía Đông là Hòn Bà - tên gọi gắn với điện thờ trên đảo. 

Cũng như nhiều địa danh khác ở Vũng Tàu dù trước đó đã có tên Việt, Hòn Bà đã từng được người Pháp đặt cho cái tên Ile d' Archinard, vốn là tên một viên tướng trong quân đội viễn chinh. Mũi Nghinh Phong, Hòn Bà tạo cho cảnh quan núi Nhỏ thêm kỳ thú. Núi Lớn, núi Nhỏ còn bảo tồn nhiều di tích lịch sử văn hóa như phòng tuyến trận địa pháo của Pháp, Hải đăng Vũng Tàu, Hầm thủy lôi của quân đội Nhật trong chiến tranh thế giới thứ 2, đài ăngten parabol của quân đội Mỹ, Tượng chúa Kitô, một trong những công trình điêu khắc về Đức chúa trời cao nhất thế giới và rất nhiều đền, chùa . . .

Về truyền thuyết Núi Nhỏ mang tên gọi là Tao Phùng có câu chuyện: Vào thời xa xưa, công chúa con vua Thuỷ Tề hoá thành con cá vàng đi chơi không may sa vào lưới của người trai làng chài. Thấy cá đẹp, người con trai mang cá lên núi, khoét đá thành một vũng nước cho cá vào nuôi. Một hôm ở biển về, anh không thấy cá mà chỉ thấy núi đầy hoa trái, chim cá, đang còn bỡ ngỡ, bỗng từ trong núi thiếu nữ đi ra nói rõ sự tình. Từ đó họ thành vợ chồng. Cuộc sống đang đầm ấm yên vui thì một ngày kia đang tiết thu, trời trong mây nhẹ, hai vợ chồng đang ngồi ăn cơm thì thấy có người đi ở ngoài vào tay cầm hộp ngọc sáng chói. Thấy vậy người vợ bỗng hoảng hốt chưa kịp đứng dậy thì người khách đã đưa hộp ngọc ra, sấm chớp nổi lên và lập tức người vợ bị thu vào trong hộp ngọc. Người chồng đau đớn van xin cho vợ được tha, nhưng không được. Trong hộp người vợ đã biến thành con cá vàng hai mắt đẩm lệ nhìn ra.
Từ đó, cứ năm năm một lần cá vàng được ra gặp chồng. Núi Nhỏ là nơi gặp gỡ của cặp vợ chồng nên người đời gọi là núi Tao Phùng.

Theo đường vòng Núi Nhỏ (đường Hạ Long) chạy từ Bãi Trước qua Bãi Ô Quắn, Bãi Dứa, đến Mũi Nghinh Phong và ra Bãi Sau dài 6km. Đường mới, rộng, đẹp. Hai bên đường có nhiều điểm du lịch hấp dẫn như Bãi Trước, chùa Niết Bàn Tịnh Xá, Tượng Chúa Kitô, Hòn Bà. 

HÒN BÀ ĐÓN ÁNH BÌNH MINH