TÍM RỊM XÔI LÁ CẨM

Thủa nhỏ, tôi vẫn thường mê món xôi lá cẩm có màu tím tuyệt đẹp, ăn dẻo ngon và thơm phức do bà Năm bán ở góc đường Lê Lai Vũng Tàu khi tôi chỉ khoảng năm mười tuổi.Ngày ấy, con đường còn nhỏ xíu từ nhà tôi đi tới nơi bà Năm ngồi bán xôi chỉ khoảng dăm phút đi bộ.Bà Năm chỉ bán duy nhất món xôi lá cẩm có màu tím hấp dẫn được nấu bằng nếp bún thời đó nhưng cũng đủ khiến tôi bị mê hoặc ăn hoài không chán.Xôi được gói bằng lá bàng hay lá chuối, lớp xôi trải đều, một lớp đậu xanh đánh ngọt lịm, dừa bào sợi và rắc đường trộn muối mè đậu phộng…Bao nhiêu đó đủ làm cho tôi thích thú thưởng thức.Mà cũng tuyệt thật, xôi thơm mùi lá cẩm pha lá dứa dìu dịu cứ như tan vào trong miệng mỗi lần nhai nhè nhẹ đến nay mấy mươi năm rồi tôi vẫn không thể quên.

Nếu bàn đến các món xôi, tôi thấy thật nể phục ai  đã sáng tạo nên các loại xôi mang màu sắc thật ấn tượng: Xôi gấc có màu đỏ cam, xôi lá dứa màu xanh , xôi vò có màu vàng của đậu xanh, riêng xôi lá cẩm có màu tím rịm trời thương nhớ của tuổi thơ tôi một thời xa lắc luôn chờ chực quay về trong những giấc mơ vọng tưởng.Thật vậy,thủa cách nay hơn 50 năm…món xôi lá cẩm đã gieo hoài trong tôi ký ức lãng đãng cũng bởi màu tím đặc trưng từ ẩm thực đơn sơ mà đậm đà đến lạ lùng.Bây giờ sống giữa bao món ăn ngon hiện đại, cảm giác và hương vị rất riêng của xôi lá cẩm dường như mất hút bởi những hương liệu nhân tạo và khi hỏi về lá cẩm, mấy ai còn biết loại lá dễ trồng mọc um tùm bất kỳ nơi đất trống nào lại có thể cho ra màu tím tuyệt đẹp khi phối hợp với nếp để nấu xôi đến vậy bạn ạ.

Lá Cẩm

Trong bài viết này tôi cũng chẳng có ý thông tin cách nấu xôi nếp cẩm, mà chỉ lãng đãng nhớ về một loại xôi thủa nhỏ mình rất thích…về màu sắc tím nhớ nhung được phối hợp bởi màu vàng đậu xanh, màu trắng từng sợi dừa và màu vàng sậm của đậu phộng, mè,đường vàng óng tạo nên món ngon chỉ mới ngắm đã cảm thấy mê mẩn, chưa kể đến hương vị không thể lẫn lộn vào đâu được.Xôi lá cẩm đúng là tuyệt tác của tài hoa ẩm thực phối hợp giữ thiên nhiên và sự khéo léo của người chế biến,thỏa mãn cả về  thị giác,vị giác và khứu giác…khiến người ăn thấm đẫm để nhận biết sự tuyệt vời của món ngon mình đang thưởng thức.Có lẽ do tôi luôn mải mê tưởng tượng mãi hoài những điều ngọt ngào trong cuộc sống,đắm chìm vào tất cả khát khao nồng nàn nhất để ước mơ là vậy.

Sau này lớn lên, quãng thời gian thơ ấu trong tôi đã có lúc bị chìm khuất do những thăng trầm bôn ba cuộc sống khiến tôi bỏ lững…bây giờ  tuổi hoàng hôn, có thời gian nhớ lại mới hay thủa nhỏ của mình cũng nhiều hương vị nhẹ tênh đầy mơ ước, những hạt xôi giản dị no lòng sáng sớm có sự giao duyên giữa người bán và người mua luôn bảo đảm an toàn thực phẩm, nếm vào là thấm đẫm hương vị đến già vẫn nhớ.Ừ, chính xác là vậy,ngày xưa tôi vốn mải mê ngắm hoài những gánh xôi nhiều màu sắc của dì ba …người bán ít nhất cũng bốn loại xôi rất cầu kỳ  ngon tuyệt: Xôi đậu xanh, đậu đen, xôi gấc,xôi đậu phộng và xôi lá dứa…đấy chỉ kể thôi, không cần diễn tả, ai có tâm hồn hội họa đều có thể thấy ngay màu sắc của xôi, còn hương vị thì khỏi kể ra thì ai mà không biết.

Dù gì đi nữa thì xôi là món ăn quen thuộc với đời sống người Việt, xôi để lót lòng buổi sáng, là món ngon ngày cưới, giỗ chạp thật quý phái bằng những màu sắc hương liệu mà thiên nhiên ưu đãi tôi đã kể trên…Xôi đúng là món ngon đơn sơ mà thấm đẫm tình cảm của bà, của mẹ dành cho con, cháu của mình…có những lúc tưởng chừng quên bẵng giữa những món ngon thời hiện đại, các thức ăn nhanh ngoại nhập vẫn khó lấp đầy một khoảng trời quê hương nhẹ như cổ tích, thoang thoảng khói lam chiều mái lá làng quê!Lòng vòng gì thì tôi vẫn thấy món xôi lá cẩm sao mà khó quên đến lạ, chỉ cái màu tím rịm nhớ thương đến nao lòng cũng đủ làm người ta nhớ,và tôi chẳng bao giờ quên đứa bạn hàng xóm tuổi thơ tóc thắt bín với nụ cười hiền lành thường theo bà ngoại bán xôi lá cẩm góc đường xưa nay phiêu bạt phương nào???

Tôi cũng nhớ tiếng bạn cười giòn tan khi nhiều lần ghé nhà trao tôi gói xôi lá cẩm chỉ vì xôi bán ế do “nặng vía” của ai đó…nghĩ lại còn rưng rưng.Ơi, ngày xưa sao mà thân thương đến lạ? sau mấy mươi năm kỷ niệm cứ trở về nồng nàn sâu lắng, ngày xưa chân chất hiền hòa như đếm,tình người cũng thật thà,nhẹ nhàng nhưng đầm ấm  bao la chẳng gợn điều gian dối,tình cảm ai ai cũng thấm đẫm như màu sắc của lá cẩm tím ngát.Làm sao quên được khi mỗi kỷ niệm đều có những nỗi nhớ thương chan hòa mơ ước, ngày ấy ngoài những ước mơ riêng, tôi còn mơ và cầu mong cho bà Năm và bạn luôn bán hết những gánh xôi lá cẩm thật sớm để chiều bạn có thể thong dong đến lớp, để bạn không phải ăn xôi trừ cơm hoặc ghé nhà tôi cho gói xôi gọi là ăn dùm vì bán ế!!

Cuộc sống thênh thang và cũng khắc nghiệt dữ dội, bây giờ xôi cũng là món lót dạ của bao người, còn là món tìm lại ngày xưa khi chiều tối ngán cơm của bất cứ ai thèm nhớ hương vị ấy…Những cửa hàng xôi sáng rực ánh đèn và những thau xôi nhiều màu sắc bắt mắt tỏa hương vị “công nghiệp” thơm lừng đi từ xa đã ngửi thấy  vẫn chẳng khiến cho tôi xóa nhòa hình bóng thân thương còm cõi của bà Năm bên gánh xôi lá cẩm giản dị và đứa cháu gái mồ côi nửa thế kỷ trước đã hằn sâu vào tâm trí tôi khó quên đến lạ.

Tuổi thơ và xôi lá cẩm trong tôi là bầu trời nhạt nhòa thương nhớ bạn thân mến ơi!Thật nhớ…

PHAN THỊ VINH
( Ảnh minh hoạ cho bài lấy từ Internet )